Turbo Nedir ve Ne İşe Yarar?

İlk otomobilin üretilmesinden sonra sürekli olarak gelişen otomotiv teknolojileri, daha kullanışlı ve güçlü araçların ortaya çıkmasına neden oldu. Yeni nesil araçlarda kullanılan turbo teknolojisi de otomotiv alanında yaşanan en büyük gelişmelerden biridir. Büyük motor daha güçlüdür algısının yıkılmasına neden olan turbo sayesinde, daha küçük hacimli motorlar da büyük güçler üretebilecek hale gelmiştir.

Turbo Nedir?​

Turbonun çalışma mantığını daha iyi anlayabilmek için, öncelikle turbo ne demek sorusunun yanıtlanması gerekir. Turbo nedir sorusunu en basit şekilde açıklamak gerekirse; Turbo, yakıt ile hava karışımını silindirlere gönderir. Böylece daha fazla oksijen, daha fazla yakıtın yanmasına destek olarak aracın gücünü artırır. Turbo şarj ya da turbocharger olarak da adlandırılan bu teknoloji, içten yanmalı motorlarda daha yüksek güç üretimine olanak tanır. Araba turbosu aynı zamanda araçların performanslarında da gözle görülür bir artış yaratır.

Turbo Ne İşe Yarar? ​

Araçta turbo bulunması, bazı işlevlerin daha iyi yerine getirilmesine yardımcı olur. Turbonun başlıca beş işlevinden aşağıdaki gibi söz edilebilir:

1. Güç Artışı: Turbo, motorun performansını artırmak için kullanılır. Daha fazla hava sıkıştırarak motorun içine daha fazla oksijen sağlar. Daha fazla oksijen, daha fazla yakıtın yanmasını mümkün kılar. Sonuç olarak, turbolu motorlar daha fazla güç üretir. Bu, araçların daha çabuk hızlanmasına, daha iyi tırmanmasına ve daha yüksek hızlara ulaşmasına yardımcı olur.
2. Tork Artışı: Turbo aynı zamanda motorun torkunu artırır. Tork, bir motorun dönme gücünü temsil eder ve aracın yük taşıma, çekme veya tırmanma gibi zorlu görevlerle başa çıkma yeteneğini belirler. Turbo, motorun daha fazla güç üretmesine yardımcı olduğundan, daha yüksek tork değerleri elde edilir.
3. Yakıt Verimliliği: Turbo şarjlı motorlar, daha fazla hava sıkıştırarak silindirlerde daha iyi bir yanma sağlar. Bu, yakıtın daha etkili bir şekilde kullanılmasını sağlar ve yakıt verimliliğini artırır. Turbo şarjlı motorlar, aynı gücü sağlarken daha az yakıt tüketebilir, bu da daha iyi bir yakıt ekonomisi anlamına gelir.
4. Motor Boyutunu Küçültme: Turbo şarj, aynı güç seviyesini elde etmek için motorun fiziksel boyutunu azaltabilir. Turbo şarjlı motorlar, daha küçük silindir hacmiyle daha yüksek güç üretebilirler. Bu da araç tasarımında daha kompakt motorlar kullanılmasına ve daha fazla alan tasarrufu sağlanmasına yardımcı olur.
5. Emisyon Kontrolü: Turbo şarj, daha iyi bir hava-yakıt karışımı sağlar, bu da egzoz emisyonlarını azaltır. Daha etkili yanma, daha düşük emisyon değerlerine ve daha temiz bir egzoz sistemi sağlar.

Turbo Nasıl Çalışır?​

Motordan gelen basınçlı egzoz gazları turboda bulunan türbin çarkına iletir. Ardından bağlantı aracı olan mil de türbinle hareket ederek milin ucundaki kompresör çarkını çevirir. Hızlı dönmeye başlayan kompresör havayı emer ve motor silindirine gönderir. Bu noktada yakıtla buluşur ve yakıt zerrecikleri, yanmak için gerekli olan oksijeni elde eder. Turbo beslemeli araçların tasarımında kompresör kısmı temiz havanın girdiği kısmı ifade eder. Türbin kısmı ise yanmış gazların bulunduğu kısmıdır. Ayrıca bu sistemde yanma verimliliği artar. Böylelikle daha iyi bir güç ortaya çıkar.

Turbo Ne Zaman Devreye Girer?​

Turbonun devreye girmesi, aracın hızına, gaz pedalına uygulanan basınca ve motor devrine bağlı olarak değişebilir. Turbo, genellikle motorun yüksek hızlarda ve yüksek güç taleplerinde daha etkili olması için tasarlanmıştır. İşte turbonun ne zaman ve nasıl devreye girebileceği:

1. Hızlanma ve Yüksek Güç Talepleri: Turbo, özellikle hızlanma anlarında ve yüksek güç taleplerinde devreye girer. Sürücü gaz pedalına daha fazla basarak motorun daha yüksek güç üretmesini istediğinde, turbo devreye girer ve daha fazla hava sıkıştırarak silindirlere daha fazla oksijen sağlar. Bu da daha güçlü bir yanma ve daha yüksek güç üretimi anlamına gelir.

2. Yüksek Motor Devirleri: Turbo, genellikle yüksek motor devirlerinde daha etkin olur. Yüksek devirlerde, egzoz gazı akışı artar ve türbin daha yüksek hızlarda döner. Bu da kompresör çarkının daha hızlı dönmesine ve daha yüksek hava sıkıştırması sağlamasına olanak tanır. Dolayısıyla, turbo genellikle yüksek devirlerde daha etkin bir şekilde çalışır.

3. Optimize Edilmiş Ayarlar: Araç üreticileri, turbonun devreye girmesi ve çalışması için elektronik kontrol sistemlerini kullanır. Bu sistemler, motorun hızını, gaz pedalı konumunu, hava akışını ve diğer parametreleri takip eder ve turbonun devreye girmesi için uygun ayarlamalar yapar. Yüksek güç talepleri veya hızlanma anlarında, kontrol sistemi turboyu devreye sokarak performansı artırır.

Turbonun devreye girdiği kesin bir hız veya devir aralığı yoktur; bu, aracın tasarımı, motorun karakteristiği ve üreticinin ayarlamalarına bağlı olarak değişebilir. Turbonun etkin olması için genellikle motorun yüksek devirlerde çalıştığı ve yüksek güç taleplerinin olduğu durumlarda devreye girdiği söylenebilir. Ancak bu durum araç ve motor şekline bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Turbo Neden Bozulur?​

Turbo, bir dizi faktörden dolayı bozulabilir. İşte turbonun bozulmasına neden olabilecek bazı yaygın faktörler:

1. Yağlama Sorunları: Turbonun doğru şekilde çalışması için uygun yağlama çok önemlidir. Yağlama sistemindeki sorunlar, yetersiz yağ basıncı veya kirli/eksik yağ gibi problemler, turbonun zarar görmesine neden olabilir. Yetersiz yağlama, turbonun yüksek hızlarda yeterli yağlama almasını engelleyebilir ve aşınmaya, sürtünmeye veya hatta arızaya yol açabilir.

2. Yüksek Sıcaklıklar: Turbo, egzoz gazlarının yüksek sıcaklıklarına maruz kalır ve kendisi de yüksek sıcaklıklar üretir. Bu yüksek sıcaklıklar, turbonun bileşenlerinin aşırı ısınmasına ve termal stres altında kalmasına neden olabilir. Uzun süreli aşırı ısınma, turbonun bozulmasına yol açabilir.

3. Kirli veya Zararlı Yağ: Turbo, motor yağını kullanır ve yağın temiz ve sağlıklı olması önemlidir. Kirli yağ, yağ kanallarını tıkayabilir ve turbonun yağlanmasını etkileyebilir. Aynı şekilde, yanlış türde yağ veya yanlış yağ değişim süreleri de turbonun performansını ve dayanıklılığını etkileyebilir.

4. Aşırı Basınç veya Aşırı Hız: Turbo, yüksek hızlarda döner ve yüksek basınçlı hava sıkıştırması yapar. Ancak aşırı basınç veya aşırı hız, turbonun bileşenlerine zarar verebilir. Bu genellikle uyumsuz veya yanlış boyutlandırılmış bir turbonun kullanılmasından veya kontrol sistemindeki bir arızadan kaynaklanabilir.

5. Dumanlı veya Kirli Egzoz Gazları: Egzoz sistemindeki sorunlar, turbonun zarar görmesine neden olabilir. Örneğin, egzoz gazı geri akışı veya egzoz manifoldundaki çatlaklar, turbonun aşırı ısınmasına ve hasar görmesine yol açabilir.

6. Yetersiz Soğutma: Turbo genellikle soğutma sistemine bağlıdır. Yetersiz soğutma, turbonun aşırı ısınmasına ve zarar görmesine neden olabilir. Soğutma sistemi ile ilgili sorunlar, turbonun bozulmasına neden olabilir.

Yukarıdaki faktörler, turbonun bozulması için en yaygın nedenlerdir, ancak tam bir teşhis için araç üzerinde detaylı bir inceleme yapılması gerekmektedir. Turbonun düzenli bakımı, doğru yağlama, uygun sıcaklık kontrolü ve genel olarak motorun iyi durumda olması, turbonun ömrünü uzatabilir ve sorunların önlenmesine yardımcı olabilir.

Turbo Arızası Nasıl Anlaşılır?​

Turbo arızasına işaret eden bir dizi belirtiler bulunur. Bu belirtiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Düşen Performans: Turbonun arızalanması, aracın hızlanma yeteneğini önemli ölçüde azaltır. Araç normalde daha hızlıysa veya daha fazla güç üretiyorsa ve bu durumda bir düşüş fark ediliyorsa, bu turbo arızası işareti olabilir.
• Sesler: Aracın motor bölgesinden anormal sesler işitiliyorsa, bu da turbo arızası belirtisi olabilir. Turbo arızaları sırasında sızıntılar veya türbin kanatçıklarının zarar görmesi gibi sesler duyulabilir.
• Duman: Turbo arızaları bazen egzozdan çıkan anormal dumanı tetikleyebilir. Eğer aracın egzozundan anormal derecede siyah veya beyaz duman çıkıyorsa, turbo sorunu olabilir.
• Hava Sızıntısı: Turbo şarjın sızdırması, basınç kaybına yol açabilir. Motor bölgesinde veya turboda sızıntılar gözlemliyorsanız, bu bir turbo sorunun olduğunu gösterir.
• Egzoz Gazları: Turbo arızası durumunda, egzoz gazlarının normale göre daha fazla hissedilir bir şekilde kokusu olabilir. Egzoz gazlarının yoğun veya keskin bir koku vermesi, turbo sorununu işaret edebilir.
• Motor Işığının Yanması: Eğer aracın motor ışığı yanıyorsa, bu bir turbo arızasını veya başka bir motor sorununu gösterir. Motor ışığının yanması, araçtaki birçok farklı soruna işaret edebilir ve bir mekanik servise başvurulması gerekir.